Polylog 2: Terminologie non-monogamie

Als je in een monogame wereld bent opgegroeid maar jouw zoektocht je brengt bij een vorm van een open relatie, swingen of polyamorie, dan kom je al snel allerlei nieuwe termen tegen. Mijn wens is meer ruimte te genereren om met elkaar te praten over non-monogamie, de taboe hierover te doorbreken. Het leek me dan ook handig om te starten met de taal die we daarvoor gebruiken. Dus neem ik je graag mee in een lesje terminologie en zal ik een aantal van de meest gebruikte termen bespreken in deze polylog*.

Het overkoepelde woord is non-monogamie, ofwel alles dat anders is dan monogaam. Bij monogamie kies je voor exclusiviteit in een liefdesrelatie: seksueel, emotioneel verbindt je aan 1 persoon. Onze samenleving is sinds een tijdje monogaam ingericht maar van oudsher leefden we niet monogaam. Ik overweeg hierover later nog een artikel te schrijven a.h.v. het boek `De oorsprong van het gezin` van F. Engels. Het zegt niet zoveel over je huidige relatiestatus en niks over je seksuele voorkeur of gender. Waarom eigenlijk de monogame leefstijl loslaten, je relatie opengooien, swingen? Omwille van vrije liefde, de vrijheid om lief te hebben en relaties te vormen zoals jij graag zou willen. We denken vaak aan de jaloezie die we zouden voelen maar niet aan de vrijheid en zeker niet aan compersion. Compersion is een soort geluk dat je voelt als je jouw partner ziet genieten van een verbinding met een ander (in het nederlands wordt wel een jalief gebruikt, als tegenhanger van jaloers). Ik geloof er echt in dat liefde niet opgaat maar vermenigvuldigd. Het brengt wel uitdagingen met zich mee omdat tijd zich niet vermenigvuldigd en allerlei angsten om de hoek komen kijken.

Swingen is als je in een vaste relatie bent en enkel af en toe -meestal als stel- seks hebt met andere stellen of personen. Belangrijke afspraak hierbij is dat er geen emotionele verbinding ontstaat. Tijdens een ontmoeting met een ander stel, kan iedereen met iedereen seks hebben maar vaak betreft het heterostellen. Dan wisselen stellen vaak van partner. Als alles wordt gedeeld tijdens de wissel, noemen ze dat een full swap en bij een beperkte wissel een soft swap (bijvoorbeeld geen penetratie). Ook wordt vaak afgesproken of men in dezelfde kamer blijft of niet, welke voorbehoedsmiddelen gebruikt dienen te worden en of men nuchter of niet wil blijven.

Een open relatie heb je als je in een relatie bent met iemand maar daarin op één of meerdere vlakken niet exclusief bent. Als je soms intimiteit deel met anderen, al dan niet samen, dan zou je kunnen spreken van een open relatie. Als je fysiek geen exclusivitei hebt, kan dat in bijvoorbeeld de vorm van `soms met anderen zoenen op een festival`, af en toe een trio (fysieke intimiteit met een derde persoon, meestal een vrouw -die we dan een Unicorn noemen- naast je vaste partner), geregeld met je vaste partner seks met een ander stel  of stellen ( dit noemen we ook wel swingen), polyamorie. Als je meerdere emotionele liefdesrelaties aangaat, spreken we van polyamorie (letterlijk vertaald: meerdere liefdes). Dit kan ook zonder fysieke intimiteit maar onderscheid zich van een vriendschap doordat men echt van een liefdes/partnerrelatie spreekt. Hier ontdekken we al een grijs gebied tussen de termen, van vriendschap, friends with benefits (vriendschap met fysieke intimiteit), polyamorie. Het is mooi om te merken dat mensen samen gaan zoeken naar wat ze van elkaar zijn: vrienden, lovers, partners maar ook scharrel (iemand met wie je vaker seks hebt maar geen relatie), kwarrel (kwalitatief goede scharrel, haha), bootycall is als je iemand belt voor enkel seks. Als je vooral bepaalde seksuele voorkeur met iemand uitwerkt, spreken we ook wel van play-dates of play-partner. Iemand met wie je vaker bdsm (bondage&discipline, dominant&submissive, Sadism&Masochism) of kinky (seksuele uitingen dat men buitensporig, buiten het normale vindt passen) fantasieën uitwerkt.

Relateren was het eerste woord waar ik, zeker als systeemtherapeut, tegenaan liep. Het klopt niet zoals jullie (toen was het nog jullie) dit woord als werkwoord gebruiken. Tegelijkertijd past het wel goed in het gesprek en bestaat er ineens een werkwoord voor hoe je relaties vormgeeft. Als iemand vraagt hoe je relateert, dan kun je dus zeggen: ik relateer poly-amoureus. Als je poly-amoureus relateert, kan het zijn dat toch single bent of als solo-poly er voor kiest om wel in meerdere relaties te zijn maar zonder sterke toewijding of nestingpartner. Een nestingpartner is iemand met wie je grootste deel van de tijd samen bent en mogelijk een huis koopt, kinderen hebt etc. ook wel primaire partner genoemd maar dat vinden veel mensen teveel de hiërarchie van relaties benadrukken. Een secundaire partner (soms ook wel freemate) is dan degene die een minder diepe band heeft dan de andere partners, bijvoorbeeld iemand die een relatie krijgt met iemand die getrouwd is en kinderen heeft met haar primaire partner. Vaak hebben nestingpartners meer privileges zoals een Veto recht over andere partners. Je bespreekt bijvoorbeeld wie je date met jouw nestingpartner, niet met lovers en play-partners. Belangrijk om bewust van te zijn is de energie die een nieuwe relatie teweeg brengt, zogenoemd de NRE (new relationship energy). Omdat de verliefdheid, spanning en alles is nieuw gevoel heel sterk en verleidelijk is, kan het wel eens de reeds bestaande relatie(s) onder druk zetten, doen vergeten of ons doen twijfelen aan de bestaande relaties.

Met meerdere relaties kan je een soort molecule tekening maken van jouw situatie, wat we een polycule noemen. Bekendste vormen hiervan zijn een V, X, triangle, triade maar het kan uitgebreid tot een soort relatieplattegrond (zie afbeelding). Daarin kun je ook de verschillende vormen van relateren terug laten komen, die je met elk persoon in je polycule hebt en ook die zij weer onderling hebben.

Heb je nog meer vragen? Neem gerust contact op via polyamtherapie.nl/contact

* Blog over non-monogamie van Polyamtherapie.nl